Omgeving Panquin in Tervuren

Op de historische site van Panquin in Tervuren komen verleden en heden samen in een groene park- en woonomgeving. De anonimiteit van de voormalige legerkazerne wordt helemaal doorbroken en met de herontwikkeling krijgt het waardevolle erfgoed een nieuw leven. Binnen het ontwerpteam van het masterplan zorgt landschapsarchitect OMGEVING voor de invulling van de natuurlijke verbinding tussen de dorpskern, het achterliggende Warandepark en het Zoniënwoud. Technisch directeur Kristof De Bonte geeft meer uitleg over het landschap van Panquin!

Vertel eerst iets meer over OMGEVING!

“Ons ontwerpbureau bestaat intussen zo’n 45 jaar. Onze roots liggen in Antwerpen-Berchem en sinds vorig jaar hebben we een tweede volwaardige vestiging in Gent geopend. We zijn actief over heel Vlaanderen en hebben intussen ook al verschillende projecten in en rond Brussel uitgevoerd. Momenteel kijken we ook over de lands- en continentgrenzen heen.

Jullie hebben een brede waaier aan referenties. Welke projecten blijven het meeste bij?

“Zonder twijfel het binnenplein van de Abdij van Averbode. Dat is niet ons grootste project, maar het was wel erg beeldbepalend door de aanleg van de spiegelvijver. Deze heeft de sfeer van het plein helemaal getransformeerd. We zetten de laatste jaren ook meer in op stedelijke inbreidingprojecten en werken mee aan de herontwikkeling van brownfields tot woonplekken waarbij een belangrijk deel aan publieke ruimtes aan de stad wordt teruggegeven, meestal in de vorm van parken en pleinen.”

Dat klinkt als de Panquin-site. Wat zijn de krachtlijnen van het nieuwe masterplan en het project?

“De Panquin-site is lang een soort enclave geweest, zeg maar een ommuurde vestiging die echt een breuk vormde in het weefsel. De site was een obstakel voor de relatie tussen het centrum, het Zoniënwoud en het Warandepark. De site kende historisch gezien een heel golvend reliëf, maar het terrein is doorheen de jaren volledig uitgevlakt waardoor het een soort krater vormde in dat gebied. Het uitgangspunt was dus de verbinding tussen het park en de Markt terug open maken en het reliëf herstellen, waardoor de breuk in het landschap kan verdwijnen.”

Welke parameters stelde de bouwheer voorop bij het ontwerp van het landschap?

“ION staat altijd voor hoogwaardige ontwikkelingen. Dat hebben we bij vorige samenwerkingen ervaren en voor Panquin was dit zeker niet anders. We kregen dus de duidelijke opdracht om kwalitatieve groene ruimte te ontwerpen, met degelijke materialen en een robuuste groenstructuur. De bedoeling is dat de nieuwe woningen op termijn echt midden in een park staan. De groenaanleg is daar helemaal op afgestemd.”

Er wordt gezegd dat de Panquin-site teruggegeven wordt aan de inwoners van Tervuren. Wat betekent dat concreet volgens jou als landschapsarchitect?

“Vanzelfsprekend door het creëren van een park. Maar er is ook het monumentaal voorplein dat in het verleden niet toegankelijk was en dat nu een stedelijke verbinding zal vormen tussen het Warandepark en het dorpshart. Zo wordt het gebied op twee plekken terug toegankelijk gemaakt en zullen de inwoners van Tervuren volop kunnen genieten van de grandeur van het historisch gebouw.”

Welke impact heeft de herontwikkeling op de ecologie van de site?

“Onder de Panquin-site is er een waterloop die de Robiano vijvers en de vijvers van het Warandepark verbindt. Door een nieuwe vijver te introduceren ontstaat er een schakeling tussen de verschillende watervlakken. We besteden trouwens ook veel aandacht aan waterbuffering zodat het water op de site maximaal ter plaatse blijft en hergebruikt wordt. Zeker in deze tijden is dat heel belangrijk! Daarnaast worden een groot aantal inheemse boomsoorten aangeplant zodat de huidige steriele site aan biodiversiteit wint. Nog een leuk weetje: tijdens het proces is er aan het licht gekomen dat de Vroedmeesterpad in het gebied leeft, dus hebben we extra maatregelen in het plan opgenomen zodat het dier er ook een nieuw habitat krijgt.”

Wat mogen we verwachten van een wandeling door de nieuwe Panquin-site?

“Als je vertrekt uit het centrum heb je enerzijds de monumentale ruimte van het te restaureren Hoefijzercomplex, met centraal een grote bolvormige grasvlakte waar je kan picknicken of rustig kan zitten. In het Hoefijzercomplex zijn er enkele poorten die als een trage doorsteek kunnen gebruikt worden om het gebied ook op een andere manier te doorsnijden.

Via die poorten kan je naar een nieuwe binnenkoer wandelen. Via de trappen naast de bestaande orangerie kom je uit in het park en krijg je zicht op de nieuwe vijver. Als je dan verder doorwandelt heb je nog een publieke parking die opnieuw ingericht wordt en vooral voor de bezoekers van het bos zal dienen.

Op het einde van de site heb je nog een oude historische zaal die omgevormd wordt tot een horecazaak die het gebied aan die zijde beëindigt. De nieuwe gebouwen staan volledig in het groen en zullen een nieuwe definitie geven aan wonen in een park.”

Wat is voor jullie de grootste uitdaging in dit project?

“Het beeld van ‘wonen in een park’ is altijd uitdagend want het is niet zo vanzelfsprekend om dat effect echt te realiseren. De keuze van beplanting is hier cruciaal, en het vraagt de nodige kennis om de juiste groeicondities te creëren. Ook de bomen moeten zorgvuldig gekozen worden en met de juiste maten aangeplant en verzorgd worden zodat je daadwerkelijk het gevoel van ‘wonen in een park’ ervaart.”

Wat zijn volgens jullie ten slotte de belangrijkste troeven van Panquin?

De kans om te wonen in enerzijds een historisch kader zoals het indrukwekkende Hoefijzercomplex, en in één van onze meest waardevolle natuurgebieden anderzijds. Het Zoniënwoud is een oerbos en de gebouwen staan pal op de rand van dat bos: dat is echt impressionant.”

Wens je meer informatie over de Panquin-site? Vul dan het contactformulier in op deze pagina en wij contacteren je snel!

Meer recent nieuws